بازیافت بطری‌های پت (پلی‌اتیلن ترفتالات) یک فرآیند مهم در حفظ محیط‌زیست است. بطری‌های پت اغلب برای بسته‌بندی مایعات مورد استفاده قرار می‌گیرند، از جمله آب معدنی، نوشابه، روغن‌های خوراکی و سایر محصولات. این بطری‌ها معمولاً قابل بازیافت هستند و مجدداً می‌توانند برای تولید مواد مورد استفاده قرار گیرند.
پت را همه به عنوان پلاستیک پاک می شناسند. جزء خانواده پلی استر ها می باشد که برای تولید الیاف یا فیبر استفاده می گردد. از دسته مواد پلیمر های ترموپلاستیک می باشد.
استفاده از پت در ظرف و بطری بیشترین استفاده را دارد. که بطری پت کاربرد بسیاری در بطری آب و سایر نوشیدنی ها را شامل می شود. از این ماده برای مخازن مایعات، تولید پوشاک، ظرف و استفاده نمود. باما همراه باشید در ادامه مقاله تا با این پلاستیک پاک و روش های بازیافت آن اشاره خواهیم کرد.
طبق آنچه که همه ی مردم بعد از استفاده از قوطی نوشابه، ظرف های پلاستیکی و آبمعدنی انجام می دهند؛ دور انداختن آن ها است. برای بازیافت بطری پت باید از مواد دیگر مثل آهن،چوب وپلاستیک ها تفکیک گردد و سپس با استفاده از ماشین آلات و روش های مختلفی مورد بازیافت قرار گیرد. لازم به ذکر است که به این مواد بازیافتی پت هات واش نیز گفته می شود.
اهمیت بازیافت بطری پلاستیکی
بازیافت بطری‌های پت (پلی‌اتیلن ترفتالات) اهمیت زیادی از نظر حفظ محیط‌زیست و مدیریت پایدار منابع دارد. در ادامه، اهمیت بازیافت بطری‌های پت را به شما توضیح می‌دهم.
کاهش زباله‌های پلاستیکی: بازیافت بطری‌های پت باعث کاهش حجم زباله‌های پلاستیکی در محیط می‌شود. زمانی که بطری‌های پت بازیافت می‌شوند و به مواد اولیه جدید تبدیل می‌شوند، از تولید زباله‌های پلاستیکی جدید جلوگیری می‌شود.
صرفه‌جویی در منابع طبیعی: بازیافت بطری‌های پت به معنای استفاده مجدد از مواد قابل بازیافت است که از منابع طبیعی مانند نفت، گاز و معادن صرفه‌جویی می‌کند. این مواد برای تولید پترولیوم، پلی‌اتیلن، یا مواد دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرند که در تولید بطری‌های جدید نیاز است.
کاهش آلودگی محیط‌زیست: زباله‌های پلاستیکی به ویژه بطری‌های پت، اگر به طور صحیح بازیافت نشوند، می‌توانند زیستگاه‌های مختلف از جمله دریاها و خاک را آلوده کنند و برای حیوانات و زندگی دریایی خطرناک باشند. با بازیافت، این آلودگی‌ها کاهش می‌یابد و محیط‌زیست تمیزتر و سالم‌تر می‌شود.
اقتصاد: صنعت بازیافت بطری‌های پت می‌تواند به ایجاد شغل و رشد اقتصادی کمک کند. این صنعت نیاز به فعالیت‌هایی از جمله جمع‌آوری، جداسازی، بازیافت و تولید مواد جدید دارد که این امور می‌توانند منابع اقتصادی جدید و مزیت‌های اقتصادی را به ارمغان بیاورند.
به طور کلی، بازیافت بطری‌های پت یک فرآیند مهم و کلیدی در حفظ محیط‌زیست است که به کاهش استفاده از منابع طبیعی، کاهش آلودگی محیط‌زیست و ایجاد اقتصاد مداور کمک می‌کند.
مراحل بازیافت بطری‌های پلاستیکی
مراحل بازیافت بطری‌های پت شامل مراحل زیر می‌شود.
جمع‌آوری: بطری‌های پت باید ابتدا جمع‌آوری شوند. این می‌تواند توسط سیستم‌های بازیافت شهری یا تحویل داوطلبانه در نقاط مختلف صورت بگیرد.
جداسازی و تمیزکاری: پس از جمع‌آوری، بطری‌ها جدا شده و از سایر مواد غیرقابل بازیافت مانند درب‌ها و بسته‌بندی‌های دیگر تمیز می‌شوند.
خردکردن و آسیاب: بطری‌های پت خرد شده و به اندازه کوچکتری آسیاب می‌شوند تا به قطعات کوچکتری تبدیل شوند.
شستشو و تصفیه: قطعات آسیاب شده شسته و تصفیه می‌شوند تا از آلودگی‌ها و مواد غیرمناسب پاک شوند.
ذوب و فرآوری: قطعات تمیز شده به کارخانه‌های بازیافت ارسال می‌شوند و در فرآیند ذوب و فرآوری، به مواد اولیه جدیدی مانند پلیمرهای جدید یا الیاف مورد استفاده در تولید محصولات دیگر تبدیل می‌شوند.
این فرآیند بازیافت بطری‌های پت به حفظ منابع طبیعی و کاهش آلودگی محیط‌زیست کمک می‌کند. از طریق بازیافت، می‌توان از مصرف مواد اولیه کاست و همچنین زباله‌های پلاستیکی را کاهش داد.
فواید اقتصادی و زیست‌محیطی بازیافت بطری‌های پت
بازیافت بطری‌های پت (پلی‌اتیلن ترفتالات) فواید اقتصادی و زیست‌محیطی متعددی دارد که می‌تواند به بهبود وضعیت محیط‌زیست و توسعه پایدار کمک کند. در ادامه، به برخی از این فواید اقتصادی و زیست‌محیطی که بازیافت بطری‌های پت دارد، اشاره می‌کنم.
فواید اقتصادی
۱. صرفه‌جویی در منابع طبیعی: بازیافت بطری‌های پت به صرفه‌جویی در منابع طبیعی مانند نفت و گاز کمک می‌کند. مواد بازیافتی مورد استفاده در تولید بطری‌های جدید، منجر به کاهش وابستگی به منابع طبیعی غیرقابل تجدیدپذیر می‌شود.
۲. کاهش هزینه‌های تولید: استفاده از مواد بازیافتی برای تولید بطری‌های پت جدید می‌تواند هزینه‌های تولید را کاهش داده و بهبود میزان سودآوری کسب‌وکار‌های مرتبط بازیافت را به ارمغان بیاورد.
۳. ایجاد فرصت‌های شغلی: صنعت بازیافت بطری‌های پت فرصت‌های شغلی زیادی را ایجاد می‌کند. فعالیت‌هایی مانند جمع‌آوری، جداسازی، بازیافت و تولید مواد بازیافتی نیازمند نیروی انسانی متخصص است.
۴. توسعه بازارهای جدید: بازیافت بطری‌های پت می‌تواند بازارهای جدیدی را ایجاد کند. محصولات بازیافتی به عنوان جایگزین‌های سبز و پایدار برای مواد تولیدی معمولی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
فواید زیست‌محیطی
۱. کاهش آلودگی محیط‌زیست: با بازیافت بطری‌های پت، حجم زباله‌های پلاستیکی کاهش می‌یابد و در نتیجه آلودگی محیط‌زیست کاهش پیدا می‌کند. این کار به حفظ جانداران دریایی و پرندگان و جلوگیری از آلودگی خاک و آب‌های زیرزمینی کمک می‌کند.
۲. حفظ منابع طبیعی: بازیافت بطری‌های پت منجر به حفظ منابع طبیعی مانند آب و نفت می‌شود. استفاده مجدد از مواد بازیافتی به معنای کاهش استفاده از منابع طبیعی غیرقابل تجدیدپذیر است.
۳. کاهش گازهای گلخانه‌ای: فرآیند بازیافت بطری‌های پت کمک به کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای می‌کند. از جمله انرژی زیادی برای تولید مواد اولیه جدید صرفه‌جویی می‌شود که باعث کاهش اثرات مخرب تغییرات اقلیمی می‌شود.
۴. ترویج فرهنگ بازیافت: بازیافت بطری‌های پت به ترویج فرهنگ بازیافت و مدیریت پسماند بهینه کمک می‌کند. این امر باعث آگاهی بیشتر افراد نسبت به اهمیت حفظ محیط‌زیست و مدیریت پسماند می‌شود.
به طور کلی، بازیافت بطری‌های پت نه تنها از لحاظ اقتصادی مزایای قابل توجهی دارد بلکه به حفظ و بهبود وضعیت محیط‌زیست نیز کمک می‌کند. استفاده مجدد از منابع و کاهش مصرف زباله‌های پلاستیکی می‌تواند به توسعه پایدار و بهبود کیفیت زندگی کمک کند.
بازیافت بطری پت در ایران
به تازگی این عمل در ایران جز صنعت های نوپا شکل گرفته است اما شرکت های بسیاری به این صنعت روی آورده اند همچنین لازم به ذکر است که شرکت های زیادی در زمینه تولید بطری های پت فعالیت می کنند. یکی از برترین شرکت ها در ایران شرکت میلان پلاست بوده است که در زمینه تولید بطری و ظروف پت از بهترین ها هستند. جالب است که بدانید قابلیت این را دارند که با بازیافت بطری پت دوباره به بطری با همان ویژگی قبلی بازگردند.
بازیافت مکانیکی بطری پت
قبل از بازیافت حتما باید از بطری پت تفکیک نمود پت شامل انواع ماده کاغذ، آلومینیوم و چسب می باشد یکی از مهم ترین عوامل های نزول خواص فیزیکی و شیمیایی پت بازیافتی آلاینده ها در انجام فرآیند هستند.از روش های بازیافت به حساب می آید که در اصل این روش مرحله آماده سازی برای بازیافت های شیمیایی و فیزیکی محسوب می شود. پلاستیک ها نسبت به دیگر بازیافت بطری پت شامل خاصیت فیزیکی بسیاری محسوب می شود. به همین علت بعد از بازیافت در صنایع غذایی نیز استفاده می شود. این خاصیت ویژه درصد نفوذ کم پت می باشد. به این معنی که به آسانی آلودگی ها درون پت نفوذ نمی نمایند با مطالعه این مطالب اطلاعات کافی در مورد پت و بازیافت بطری پت را بدست آورید.
این فرآیند بازیافت به دو صورت امکان پذیر است. در روش اول، بطری های قطعه قطعه می شوند به سمتی که بطری ها به تکه های کوچک خرد می گردد انتقال پیدا می کند. براده ها در حجم و سرعت بالا به پت، آلومینیوم، کاغذ و باقی مانده به صورت چسب تفکیک می گردد.
در فرآیند دوم کل بطری ها در فرم اولیه به واحد فرآیند انتقال پیدا می کنند و در آن قسمت برچسب و کاپ پایه طی فرآیند مکانیکی مرحله جداسازی را انجام می دهد و بخش بازیافت بطری پت ها به صورت کاملا جدا خرد و شکسته می گردد. در فرآیند اول مبلغ کمی استفاده می گردد ولی در فرآیند دوم با دقت و نظارت بیشتری صورت می گیرد و موجب می گردد که پت خالص تری به وجود آید.
مزایای بازیافت مکانیکی
- کاهش مصرف انرژی: بازیافت مکانیکی نسبت به تولید پلاستیک جدید از نفت خام انرژی کمتری مصرف می‌کند.
- حفظ منابع طبیعی: استفاده مجدد از پلاستیک‌ها به کاهش استفاده از منابع طبیعی کمک می‌کند.
- کاهش آلودگی: بازیافت پلاستیک‌ها از ورود آنها به محیط زیست جلوگیری می‌کند و میزان آلودگی را کاهش می‌دهد.
بازیافت فیزیکی بطری پلاستیکی
بعد از اتمام بازیافت مکانیکی، به صورت ترکیبی یا به تنهایی با پت خالص اولیه و یا آلیاژی از پلیمر های دیگر برای تولید قطعاتی که خواص و کیفیت بالایی برای گرانول های پلی اتیلن ترفتالات بازیافت شده ندارند استفاده می شود. یکی از ایراد های این فرآیند، افت خواص محصول موقع هر سیکل از فرآیند محسوب می شود که این مساله به دلیل کاهش جرم مولکولی رزین بازیافتی است که با گسستن زنجیره ها به واسطه واکنش های هیدرولیز توسط آب یا ناخالصی اسیدی باقی مانده و یا تخریب در اثر گرما ایجاد می شود. به همین علت فرآیند بازیافت فیزیکی بطری پت زیاد مورد استفاده قرار نمی گیرد.
بازیافت شیمیایی
سومین فرآیند بازیافت بطری پت، بازیافت شیمیایی محسوب می شود. در این بازیافت بیشتر پلیمر هایی که از پلیمریزاسیون تراکمی به دست آمده اند و حساس به پاره شدن زنجیره پلیمری می باشند مورد استفاده قرار می گیرد. پلی آمید ها، پلی اورتان ها، پلی استر ها جزء این گروه از پلیمر ها محسوب می شوند. یکی از پلیمر هایی که به روش شیمیایی بازیافت می شود بطری پت می باشد. از این فرآیند برای از بین بردن ضایعات چرخه تولید پت استفاده می گردد. در واقع گستردگی محصولات بدست آمده از این فرایند یکی از علت های بازیافت شیمیایی پلی اتیلن ترفتالات به عمل می آید. یکی از عوامل مهم و تاثیرگذار روی آلودگی های دریا، کوه ها و اقیانوس های جهان ظروف پت است. امروزه همه جا صحبت از بازیافت ظروف پت می باشد و گفته اند تا یک زمان مشخص عمل بازیافت ظروف پت صورت می گیرد.
روش‌های بازیافت بطری پلاستیکی ( بطری پت)
بازیافت بطری‌های پلاستیکی، به‌ویژه بطری‌های پلی‌اتیلن ترفتالات (PET)، فرآیندی مهم برای کاهش زباله‌های پلاستیکی و حفظ منابع طبیعی است.
۱. بازیافت مکانیکی
در این روش، بطری‌های پلاستیکی جمع‌آوری و تمیز می‌شوند، سپس خرد شده و به قطعات کوچکتر تبدیل می‌شوند. این قطعات پس از شستشو و خشک شدن، ذوب شده و به محصولات جدید پلاستیکی تبدیل می‌شوند. این فرآیند شامل مراحل زیر است:
جمع‌آوری و دسته‌بندی: بطری‌ها از محل‌های جمع‌آوری زباله یا مراکز بازیافت جمع‌آوری و براساس رنگ و نوع پلاستیک دسته‌بندی می‌شوند.
خرد کردن: بطری‌ها به قطعات کوچکی خرد می‌شوند.
شستشو و جداسازی: قطعات خرد شده شسته و آلودگی‌ها و برچسب‌ها از آنها جدا می‌شوند.
ذوب و فرم‌دهی: پلاستیک‌های تمیز شده ذوب و به محصولات جدید مانند الیاف پلی‌استر، ورق‌های پلاستیکی، و دیگر محصولات تبدیل می‌شوند.
۲. بازیافت شیمیایی
این روش شامل تجزیه پلاستیک‌ها به مونومرهای اولیه یا سایر مواد شیمیایی است که می‌توانند دوباره برای تولید پلاستیک‌های جدید استفاده شوند. این فرآیند به سه روش اصلی انجام می‌شود:
گلیکولیز: پلیمرهای PET به دی‌اتر گلیکول تجزیه می‌شوند.
متانولیز: تجزیه PET به دی‌متیل ترفتالات (DMT) و اتیلن گلیکول.
هیدرولیز: PET به ترفتالیک اسید و اتیلن گلیکول تجزیه می‌شود.
۳. سوزاندن و بازیافت برای تبدیل شدن به انرژی
در این روش، پلاستیک‌های غیر قابل بازیافت به انرژی تبدیل می‌شوند. این کار از طریق سوزاندن پلاستیک‌ها در دمای بالا و تولید انرژی حرارتی یا الکتریسیته انجام می‌شود. این روش شامل مراحل زیر است:
جمع‌آوری و دسته‌بندی: بطری‌های پلاستیکی که قابلیت بازیافت مکانیکی یا شیمیایی ندارند، جمع‌آوری می‌شوند.
سوازندن: پلاستیک‌ها در کوره‌های مخصوص سوزانده می‌شوند و انرژی حاصل از این فرآیند برای تولید برق یا گرما استفاده می‌شود.
۴. تولید سوخت
پلاستیک‌ها به سوخت‌های مایع مانند دیزل یا بنزین تبدیل می‌شوند. این روش شامل فرآیندهای پیرولیز و گازسازی است که پلاستیک‌ها را به سوخت‌های مایع و گازی تبدیل می‌کنند.
کاربردهای مواد شیمیایی بازیافت شده از بطری‌های پت
۱. تولید فیبرهای بازیافتی: مواد شیمیایی بازیافتی از بطری‌های پت معمولاً برای تولید فیبرهای بازیافتی مورد استفاده قرار می‌گیرند که در صنایع پوشاک، فرش و تولید الیاف مصنوعی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
۲. تولید مواد اولیه برای صنایع دیگر: مواد شیمیایی بازیافتی از بطری‌های پت می‌توانند به عنوان مواد اولیه در صنایع مختلفی مانند صنایع خودروسازی، صنایع ساختمانی، و صنایع بسته‌بندی استفاده شوند.
۳. تولید مواد شیمیایی دیگر: مواد شیمیایی بازیافتی از بطری‌های پت می‌توانند به تولید مواد شیمیایی دیگری مانند مواد لاستیکی، رنگ‌ها، رزین‌ها و ...
روش متداول بازیافت بطری های پت در کارخانجات بازیافت
در کارخانجات بازیافت، روش متداول برای بازیافت بطری‌های پلاستیکی PET عمدتاً بازیافت مکانیکی است. این روش به دلیل کارآیی بالا، هزینه مناسب و امکان استفاده از تجهیزات موجود، بسیار رایج است.
۱. جمع‌آوری و دسته‌بندی
ابتدا بطری‌های PET از منابع مختلف مانند مراکز جمع‌آوری زباله، سطل‌های بازیافت و برنامه‌های جمع‌آوری زباله خانگی جمع‌آوری می‌شوند. پس از جمع‌آوری، بطری‌ها براساس نوع، رنگ و کیفیت پلاستیک دسته‌بندی می‌شوند. این مرحله برای تضمین کیفیت مواد بازیافتی اهمیت زیادی دارد.
۲. خرد کردن
بطری‌های دسته‌بندی شده به دستگاه‌های اسیاب پلاستیک منتقل می‌شوند. در این مرحله، بطری‌ها به قطعات کوچکی به نام «پلیسه» خرد می‌شوند. این قطعات کوچکتر کار مراحل بعدی را ساده‌تر و کارآمدتر می‌کنند.
۳. شستشو و جداسازی
پلیسه‌ها وارد مراحل شستشو می‌شوند تا هر گونه آلودگی، برچسب و باقی‌مانده مواد غذایی از آنها جدا شود. این شستشو ممکن است چندین مرحله داشته باشد، از جمله شستشو با آب گرم و مواد شوینده. همچنین در این مرحله از جداسازی تراکم برای جدا کردن مواد ناخواسته مانند درب‌های پلاستیکی و برچسب‌ها استفاده می‌شود.
۴. جداسازی رنگی
برای برخی کاربردها، ممکن است لازم باشد پلاستیک‌ها براساس رنگ جدا شوند. این کار معمولاً با استفاده از دستگاه‌های نوری یا جداسازهای رنگی انجام می‌شود.
۵. ذوب و گرانول‌سازی
پلیسه‌های تمیز شده و خشک شده به دستگاه‌های اکسترودر منتقل می‌شوند، جایی که در دماهای بالا ذوب شده و سپس از طریق قالب‌های مخصوص به صورت رشته‌هایی بیرون می‌آیند. این رشته‌ها سپس به گرانول‌های پلاستیکی تبدیل می‌شوند که به عنوان ماده اولیه برای تولید محصولات جدید استفاده می‌شوند.
۶. تولید محصولات جدید
گرانول‌های تولید شده در کارخانه‌های مختلف به محصولات جدید تبدیل می‌شوند. این محصولات می‌توانند شامل بطری‌های جدید، الیاف پلی‌استر برای صنایع نساجی، بسته‌بندی‌ها و بسیاری از محصولات پلاستیکی دیگر باشند.
مزایا بازیافت بطری پت
بازیافت بطری پت از مزیت های زیادی شامل می شود که یکی از مزایای آن این است که درب بطری آن به آسانی بسته و باز می شود و همچنین سبک نیز است و قیمت مناسبی نیز دارد.در اصل مشخصات پلاستیک های زیست تخریب را نیز دارد و به مدت دو سال در زیر خاک بیش از سی درصد آن تخریب می شود. بازیافت پت و تبدیل آن به محصولات قابل مصرف راه حل مناسب تری را شامل می شود.
مسئولان در ایران ارزش بسیاری به بازیافت ظروف پت نمی دهند. وجود انواع ظرف و بطری های پلاستیکی در اقیانوس ها و جنگل ها بسیار ناراحت کننده به شمار می آید. رها کردن ظروف پت چشم انداز زشتی را در نگاه همه افراد ایجاد می نماید. به هیچ وجه نمی توان این موضوع را نادیده گرفت.
