بطری پت در صورت رعایت نکردن تنظیمات دمایی و فشار در فرآیند تولید ممکن است دچار جمع‌شدگی یا دفرمگی شود. در این مقاله به بررسی ۵ عامل اصلی مؤثر بر این پدیده و روش‌های جلوگیری از آن می‌پردازیم تا کیفیت و ماندگاری بطری‌های پت شما افزایش یابد.
???? مقدمه
بطری پت یکی از پرکاربردترین انواع بطری‌های پلاستیکی در صنایع غذایی، آشامیدنی و آرایشی است. این بطری‌ها به دلیل شفافیت، استحکام بالا و وزن کم، جایگزین مناسبی برای شیشه محسوب می‌شوند. با این حال، در فرآیند تولید ممکن است پدیده‌هایی مانند جمع‌شدگی (Shrinkage) یا دفرمگی (Deformation) رخ دهد که بر کیفیت نهایی محصول تأثیر مستقیم دارد.
در این مقاله از وب‌سایت میلان پلاست قصد داریم عوامل مؤثر بر این مشکل و راهکارهای فنی برای جلوگیری از آن را بررسی کنیم.
???? ۱. تنظیم نامناسب دمای قالب و پریفرم
یکی از اصلی‌ترین دلایل دفرمگی بطری پت، کنترل نادرست دمای قالب و پریفرم در حین فرایند بادگیری است.
اگر دمای پریفرم پایین‌تر از حد استاندارد باشد، ماده در هنگام باد شدن به درستی کشیده نمی‌شود و تنش‌های داخلی در دیواره بطری باقی می‌ماند. برعکس، اگر دما بیش از حد بالا رود، باعث نازک شدن ناهمگون و جمع‌شدگی بعد از خنک شدن می‌شود.
نکته فنی:
دمای مناسب برای پریفرم PET معمولاً بین ۸۵ تا ۱۱۰ درجه سانتی‌گراد تنظیم می‌شود و باید بسته به ضخامت و رنگ پریفرم، کنترل دقیق‌تری صورت گیرد.
???? پیوند داخلی پیشنهادی:
مقاله مرتبط: روش‌های کنترل کیفیت پریفرم در تولید بطری پت
???? پیوند خارجی (DoFollow):
برای مطالعه استانداردهای فنی PET به سایت Plastics Technology مراجعه کنید.
???? ۲. فشار بادگیری و توزیع ناهمگون هوا
در فرآیند بادگیری بطری، فشار باد یکی از پارامترهای کلیدی است.
اگر فشار بادگیری پایین باشد، بطری به‌درستی درون قالب شکل نمی‌گیرد و بخش‌هایی از آن چروک یا خمیده می‌شوند. در مقابل، فشار بیش از حد می‌تواند منجر به نازکی دیواره و دفرمگی پس از خنک شدن گردد.
راهکار صنعتی:
استفاده از سیستم باد دو مرحله‌ای (Pre-blow & Final blow)
تنظیم تدریجی فشار بین ۲۰ تا ۳۵ بار
???? متن ALT تصویر:
alt="فرآیند بادگیری بطری پت با فشار استاندارد"
???? ۳. زمان خنک‌سازی ناکافی در قالب
زمان خنک‌سازی (Cooling Time) تأثیر مستقیمی بر پایداری ابعادی بطری پت دارد.
اگر بطری قبل از رسیدن به دمای تعادل از قالب خارج شود، تنش‌های داخلی در ساختار پلیمر باقی می‌مانند و پس از مدتی به صورت جمع‌شدگی ناگهانی نمایان می‌شوند.
نکات فنی:
دمای خروج بطری از قالب باید کمتر از ۶۰ درجه سانتی‌گراد باشد.
زمان خنک‌سازی مناسب بین ۳ تا ۷ ثانیه است (بسته به حجم بطری).
???? پیوند داخلی پیشنهادی:
راهنمای کنترل دمای قالب در دستگاه بادکن بطری پت
???? ۴. رطوبت و کیفیت مواد اولیه PET
یکی از مشکلات رایج در تولید بطری پت، جذب رطوبت توسط مواد خام قبل از ذوب است.
پت (PET) خاصیت جذب رطوبت دارد و در صورت خشک نکردن مناسب، رطوبت باعث شکست زنجیره‌های پلیمری در حین تزریق می‌شود.
این موضوع استحکام بطری را کاهش داده و احتمال دفرمگی در دمای محیط یا گرمای حمل‌ونقل را افزایش می‌دهد.
توصیه فنی:
خشک‌کردن مواد PET در دمای ۱۶۰ درجه سانتی‌گراد به مدت ۴ ساعت
استفاده از درایرهای هات‌اِیر یا دسی‌کنت
???? پیوند خارجی (DoFollow):
استاندارد خشک‌سازی PET در سایت Polymer Database
???? ۵. طراحی نامناسب قالب و ضخامت دیواره
طراحی قالب نقش تعیین‌کننده‌ای در جمع‌شدگی بطری پت دارد.
اگر مسیر جریان هوا یا خنک‌کننده‌ها در قالب به درستی طراحی نشود، گرمای باقی‌مانده در برخی نقاط موجب دفرمگی موضعی می‌شود.
همچنین ضخامت غیریکسان در بدنه بطری می‌تواند منجر به کشش ناهمگون و چروکیدگی در قسمت‌هایی شود.
راهکار فنی:
یکنواخت‌سازی ضخامت دیواره بین ۰٫۳ تا ۰٫۵ میلی‌متر
استفاده از طراحی CAM/CAD سه‌بعدی برای بررسی جریان باد
???? متن ALT تصویر:
alt="طراحی قالب بطری پت با ضخامت یکنواخت دیواره"
???? بررسی نقش دمای محیط و شرایط انبارداری
پس از تولید، بطری‌های پت ممکن است در شرایط دمایی نامناسب نگهداری شوند.
دمای بالا یا تماس مستقیم با نور خورشید می‌تواند باعث نرم شدن و تغییر فرم تدریجی بطری شود.
به‌ویژه برای بطری‌های پر از مایع (مانند روغن یا نوشیدنی)، افزایش دما موجب افزایش فشار داخلی و در نتیجه تغییر شکل بدنه می‌شود.
راهکار:
بطری‌ها را در محیطی خشک، خنک و دور از تابش مستقیم آفتاب نگهداری کنید.
???? مقایسه جمع‌شدگی در انواع مواد PET، PP و HDPE
| نوع ماده | میزان جمع‌شدگی (%) | مقاومت حرارتی | شفافیت | کاربرد اصلی |
|---|---|---|---|---|
| PET | ۰٫۲ تا ۰٫۶ | متوسط | بسیار بالا | بطری نوشیدنی و روغن |
| PP | ۱ تا ۳ | بالا | متوسط | ظروف دارویی و غذایی |
| HDPE | ۱٫۵ تا ۴ | بسیار بالا | کم | بطری مواد شوینده |
???? نکات طلایی برای جلوگیری از جمع‌شدگی و دفرمگی بطری پت
تنظیم دقیق دمای قالب و بادگیری
کنترل زمان خنک‌سازی پیش از خروج
خشک‌کردن کامل مواد اولیه PET
طراحی مهندسی قالب با شبیه‌سازی حرارتی
نگهداری بطری‌ها در شرایط محیطی مناسب
????
????
???? جمع‌بندی
بطری پت به‌عنوان یکی از مهم‌ترین محصولات صنعت پلاستیک، نیازمند کنترل دقیق در مراحل تولید است.
عواملی چون دما، فشار، رطوبت و طراحی قالب مستقیماً بر کیفیت و پایداری نهایی بطری تأثیر می‌گذارند.
رعایت اصول فنی که در این مقاله به آن‌ها اشاره شد، می‌تواند از جمع‌شدگی، دفرمگی و اتلاف مواد جلوگیری کرده و راندمان تولید را افزایش دهد.
